Türkmenistan öndürilen mineral dökünlerine bolan uly isleg Türkmenistanda öndürilýän önümlerine ýokary baha beriýäniniň alamatydyr. Şu sebäpli, ýyl-ýyldan täze zawodlar gurulýar we olaryň öndürijilik kuwwaty artdyrylýar.
Karbamid wajyp azot dökünleriniň biri bolup, Dünýäniň ähli böleginde oba hojalykda (ekerançylykda) ullanylýar. Şul sebäpli, iki sany eýýäm karbamid öndürýän Tejenkarbamid we Marykarbamid zawodlarynyň bar bolmagyna garamazdan, 2018-nji ýylyň aýagynda täze Türkmenistanda orta Aziýanyň iň uly karbamid öndürýän zawodyny – Garabogazkarbamid zawodyny ullanmaklyga girizdi.
Türkmenistanda karbamidiň satyşy daşary ýurt kompaniýalaryň Türkmenistanyň Döwlet Haryt - Çig Mal Biržasynda gatnaşmagy arkaly we soňra bolsa “Türkmenhimiýa” Döwlet Konserni bilen şertnama baglanşmaklary netijende amala aşyrylýar.
“Türkmenhimiýa” Döwlet Konserni, Türkmenistanyň Döwlet Konserni bolup, onuň ygtyýarynda 3 sany karbamid öndürýän zawody bardyr:
Tejenkarbamid zawodynyň gurluşygy 2001-nji ýylda Türkmenistanyň Tejen şäherinde başlaýar we 2006-njy ýylda Türkmenistanyň iň birinji dökün zawody hökmünde işe girizilýär. Zawod Türkmeistanyň oba hojalygynyň zerurlygyny garşylaýar we milli oba hojalygyň we ykdysadyýetiň ösüşine uly goşant goşýar.
Kuwwaty: Zawod ýyllyk 350.000 tonna karbamid öndürýär.
Başga azot dökünlerini, ammiýak we karbamid öndürýän, Ýapon-Türk kompaniýalaryň konsorsiýumy esasynda, Kawasaki Heavy Industries Ltd., Sojitz Corporation we Rönesans Endüstri Tesisleri Inşaat Sanaýi ve Tiçaret Anonim Şirketi tarapyndan gurulan täze uly gaz we himiki kompleksiň dabaraly açylyşy Türkmenistanyň Mary welaýatynda geçdi. Agzalan harytlaryň önümçiligi üçin 500 million kub metr tebigy gaz ullanylýar
Kuwwaty: Zawod ýyllyk 400.000 tonna ammiýak we 640.000 tonna karbamid öndürýär
60 gektar ýer bölegini tutýan zawodyň guluşygy 2014-nji ýylda “Türkmenhimiýa” Döwlet Konserniniň Ýapon Mitsubishi Corporation we Türkiýe Döwletiniň Gap Inshaat Yatirim ve Dis Ticaret AS konsersiýumynda ybarat bolan çarçuwa ylalaşygy esasynda başlady. Tebigi gazyň ammiýaga öwürme prosesi Daniýanyň Haldor Topsoe AS we ABŞ-nyň UOP kompaniýalarynyň, karbamid sintezi Italýanyň Saipem kompaniýasynyň we granullama bolsa Gollandiýanyň Uhde Fertilizer kompaniýasynyň tehnologiýalaryna görä amala amaşyrylýar.
Kuwwaty: Zawod ýyllyk 1.155.000 tonna karbamid we 640.000 tonna ammiýak öndürýär. Günlük kuwwaty 3.500 tonna.
| # | Görkezijiniň ady | B kysym |
|---|---|---|
| 1 | Azodyň massa paýy gury jisime görä hasap, %, az däl | 46,2 |
| 2 | Biuretyň massa paýy, %, köp däl | 1,4 |
| 3 | Erkin ammiýagyň massa paýy, %, köp däl, karbamid üçin | |
| - kristal | - | |
| - prillenen | - | |
| 4 | Suwyň massa paýy , %, köp däl: | |
| - Guratmak metody | 0.3 | |
| - Fişeriň metody | 0.5 | |
| 5 | Seýrekligi, % | 100 |
| 6 | Granulametriýa düzümi, %: | |
| - granulyň massa paýy ulylykda, mm : | ||
| 1 - 4, az däl | 94 | |
| 2 - 4, az däl | 70 | |
| az 1, az däl | 3 | |
| 6-mm elekdä galynda, köp däl | ýok | |
| 7 | Granullaryň statik gatylygy,kgf/granul, az däl | 0.7 |
